Pierwsze próby pracy z dziećmi w wieku wczesnoszkolnym podejmowano w Polsce jeszcze przed I wojną światową. Tworzono wówczas zastępy "biszkoptów". Latem 1914 Olga Małkowska utworzyła w Zakopanem gromadę żeńską "krasnoludków". W historii ZHP uważa się to za moment narodzin polskiego ruchu zuchowego dziewcząt.
W 1917 hm. Jan Mauersberger podjął próbę opracowania nowego systemu wychowania najmłodszych członków ZHP i zaproponował, by nazwać ich zuchami. Pomysły Mauersbergera uporządkowała Jadwiga Zienkiewiczówna w roku 1918 w książce pt. Związek zuchów, czyli młodych harcerzy. W tym samym roku zaczęły powstawać pierwsze gromady Wilcząt w Polsce. Tworzyło je przede wszystkim harcerstwo męskie, korzystając z doświadczeń angielskiej organizacji skautowej. Organizowane były w miastach i skupiały chłopców w wieku 8-12 lat ze środowisk inteligenckich. Oficjalną odznaką przynależności do gromady była główka wilczka noszona na berecie.
"Słoneczko zuchowe" odznaka zuchów dziewcząt przed II wojną światową
Ruch zuchowy żeński przejął inicjatywę opracowywania metodyki pracy gromad i w 1920 w gromadzie "Szafirowych zuchów" z Włocławka powstał pomysł oznaczania stopni zuchowych srebrnymi gwiazdkami umieszczanymi nad górną kieszenią mundurka. Od 1922 wprowadzono też słowa "obietnica" zamiast "przyrzeczenie", "zuch" zamiast "wilczek" oraz "gromada" zamiast "drużyna".
W 1923 roku ukazał się w przekładzie Tadeusza Strumiłły pierwszy tomik "Wilcząt" Roberta Baden-Powella, który został uznany za podstawowy podręcznik do pracy z zuchami. Jego drugą część "Sprawności wilczęce" wydano w 1928 roku.
W wyniku prac prowadzonych w organizacji żeńskiej utworzono w głównej Kwaterze Żeńskiej Wydział Zuchów, który opracował nowe wytyczne programowe obowiązujące w całej organizacji, m.in. mające dziewięć punktów Prawo zucha, programy 4 gwiazdek zuchowych oraz regulamin mundurowy dla zuchów.
W 1927 w organizacji żeńskiej było 45 gromad zuchowych, w męskiej zaś 7 drużyn wilcząt. W tymże roku pojawiła się też koncepcja przejęcia przez ruch zuchowy żeński gromad wilczęcych. Nie doszło do realizacji tego pomysłu ponieważ różnice w metodyce były zbyt duże.
Na początku lat 30. tworzeniem nowej koncepcji pracy z zuchami, w Organizacji Harcerzy ZHP, zajął się hm. Aleksander Kamiński, wykorzystując poprzednie doświadczenia (m.in. Jadwigi Zwolakowskiej). W 1931 roku na kursie wodzów gromad wprowadził zabawy o nowej tematyce, bliskiej dzieciom. Były one proste, odpowiadające ówczesnej rzeczywistości. Tak jak rok 1926 był przełomowy dla ruchu zuchowego dziewcząt, tak rok 1931 zadecydował o rozwoju gromad zuchowych chłopców. W 1932 ukazała się jego książka pt. "Antek Cwaniak", drukowana poprzednio w odcinkach w czasopiśmie harcerskim "Na Tropie". Kamiński zawarł w niej główne założenia metodyki zuchowej. Książka ta w znaczący sposób wpłynęła na pracę zuchową Organizacji Harcerzy ZHP, stała się podręcznikiem – czytanką wodzów zuchowych. W tym roku liczba zuchów przekroczyła 25 tys. w 833 gromadach.
Tak żywiołowy wzrost liczby zuchów spowodował konieczność intensywnego szkolenia kadry. W 1933 ukazała się kolejna książka Aleksandra Kamińskiego – "Książka wodza zuchów" – podręcznik pracy z zuchami, zaś Jadwiga Zwolakowska wydała podręcznik W gromadzie zuchów, a następnie Piosenki i tańce zuchowe, Opowiadania zuchowe, Gry zuchowe. Efektem jej współpracy z Aleksandrem Kamińskim była wspólna dla chłopców i dziewcząt rota Prawa zucha, przyjęta w październiku 1934. Nastąpił żywiołowy rozwój gromad zuchowych. Jednocześnie ujednolicano i ulepszano formy pracy.
W latach 30. (i później, aż do końca lat 90.) do zuchów należały dzieci w wieku 8-11 lat. Odznaką Zuchową była głowa wilczka. Istniały 3 stopnie zuchowe – zuch 1, 2 lub 3 gwiazdki, oraz 25 sprawności zuchowych dla dziewcząt, a 18 dla chłopców. Zawołaniem zuchów było "Czuj!".
W październiku 1933 powstała pierwsza stała szkoła instruktorów zuchowych w Nierodzimiu. Szkoła ta w latach 1933-1937 wychowała kilkuset instruktorów zuchowych. Ukazywały się dodatki zuchowe do pism harcerskich: w "Skaucie" – "Leśny Duszek" od 1934; w "Na Tropie" – "Na tropie Zuchów" od 1922 roku. W 1937 zostały one połączone w samodzielne pismo "Zuch" wydawane przez Zarząd Oddziału Lwowskiego ZHP.
W 1938 było 31,4 tys. zuchów i 15 tys. zuchen. W okresie II wojny światowej gromady zuchowe były organizowane na emigracji. Od 1945 ruch zuchowy był intensywnie odbudowywany. W 1947 w Organizacji Harcerzy było 808 gromad zuchowych, które liczyły 19,7 tys. zuchów.
Źródło: Wikipedia
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz